Czosnek pospolity

Czosnek nie występuje jako roślina dziko rosnąca. Najbliżej spokrewnione z nim dzikie gatunki rosną w stepach Azji, gdzie były uprawiane przez człowieka prawdopodobnie od 7000 lat. Z łacińskiego nazwa gatunku sativum oznacza „uprawiany” lub „siewny”.

Czosnek nie występuje jako roślina dziko rosnąca. Najbliżej spokrewnione z nim dzikie gatunki rosną w stepach Azji, gdzie uprawiany przez człowieka był prawdopodobnie od 7000 lat. Czosnek dobrze rośnie w każdej ziemi odpowiedniej do uprawy warzyw. Preferuje temperaturę cieplejszą , wilgotną i piaszczystą, lekko zasadową glebę.

Czosnek należy uprawiać na nasłonecznionym stanowisku. Łatwo rozmnaża się z cebulek powietrznych lub z ząbków czosnku, co jest najłatwiejszym sposobem na uprawę w warunkach domowych.

Sadź ząbki układając je piętką w dół na głębokości ok. 3 cm, w odstępach 15 -30 cm.

• roślina wieloletnia, w uprawie jako jednoroczna lub dwuletnia
• osiąga od 20 – 100 cm wysokości
• wykształca podziemną cebulę
• łodyga przybiera kształt tzw. piętki w cebuli podziemnej i obłego głąbika zakończonego kwiatostanem w czasie kwitnienia

Cebula, która znajduje się w ziemi, złożona jest z kilku lub kilkunastu cebulek nazywanych ” ząbkami”.
Kwiatostan stanowi pozorny baldach.
Kwitnie w zależności od okresu w jakim został posadzony.

Surowiec posadzony jesienią zbiera się w lipcu, sadzony wiosną – w sierpniu lub wrześniu. Zbiór przeprowadza się, gdy 50% roślin ma złamany szczypior.

• ok. 0.1 – 0.25%% olejku eterycznego w skład którego wchodzą związki siarki, m.in. allina, peptydy, śluz, cukry (sacharozę), prowitaminy A i D, witaminy B1, B2, PP i fitoncydy

Mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Rozszerzają naczynia krwionośne i zapobiegają zlepianiu się płytek krwi, tj. zbyt szybkiemu tworzeniu się skrzepów krwi. Uważa się także, że zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi.

• ma działanie wykrztuśne, rozgrzewa i działa napotnie, pomaga obniżyć gorączkę
• wzmacnia system odpornościowy, leczy stany zapalne jamy ustnej i gardła, doskonale oczyszcza zatoki
• oczyszcza krew
• obniża ciśnienie tętnicze krwi
• obniża poziom cholesterolu
• reguluje trawienie
• niszczy grzyby, pomaga w grzybicy stóp
• poprawia przemianę materii
• działa dezynfekująco, na skórę działa jak antybiotyk niszcząc bakterie i lecząc wszelkiego typu ropne rany
• działa przeciwmiażdżycowo
• zapobiega odkładaniu się w ścianach naczyń złogów cholesterolu
• poprawia przemianę tłuszczów w organizmie
• działa pobudzająco na żołądek i wątrobę
• zwiększa ilość wytwarzanego soku żołądkowego i żółci
• jest składnikiem leków przeciwkaszlowych, łagodzi objawy astmy
• działa bakteriobójczo, hamuje rozwój takich bakterii jak gronkowiec złocisty, paciorkowiec, pałeczki okrężnicy

Czosnek stosowany w zwykłej diecie jest bezpieczny i dobrze tolerowany. Istnieje niewielkie ryzyko że spożywanie większej ilości świeżego czosnku (więcej niż 4 ząbki dziennie) może wpływać na zdolność płytek krwi do formowania zakrzepów. W związku z tym powinno się zmniejszyć spożycie na 10 dni przed planowaną operacją i nie przekraczać zalecanej ilości podczas przyjmowania leków przeciwkrzepliwych. Czosnek może wchodzić w interakcje z lekami stosowanymi w terapii zakażenia HIV. Z uwagi na zawartość silnie działających związków siarki - odradzany jest matkom karmiącym (ma zdolność przedostawania się do mleka), kobiety ciężarne powinny stosować go z umiarem. Czosnkowe kuracje nie służą ludziom o zbyt niskim ciśnieniu krwi i skłonnych do częstych jego spadków. Czasem szkodzą one ludziom z zaawansowanymi schorzeniami wątroby, kamicą żółciową i niestrawnością, ostrym nieżytem żołądka i jelit, bo wywołują u nich efekt częstego uciążliwego odbijania. Chociaż czosnek reguluje poziom insuliny, to jednak chorzy na cukrzycę od długiego czasu i przyjmujący insulinę powinni stronić od czosnku, albo spożywać go w niewielkich ilościach - obserwując przy tym organizm. Czosnku należy unikać również u dzieci do 2 roku życia. Istnieje doniesienie naukowe, że jednoczesne zażywanie leków opartych na paracetamolu (powszechny składnik leków przeciwgorączkowych) i spożywanie czosnku może zaszkodzić zdrowiu. Dokładnie mechanizm tej interakcji nie jest wyjaśniony, to jednak z ostrożności nie należy ich łączyć.

W starożytnym Egipcie czosnek był bardzo wysoko ceniony – często traktowany był jak środek płatniczy – zastępował pieniądze. W przekazach historycznych można przeczytać, że czosnek był podstawowym pożywieniem robotników (głównie niewolników) pracujących przy budowie słynnej piramidy Cheopsa. Kiedy nie dostali oni czosnku, bo zlekceważono rozkaz samego Faraona, wszczęli oni strajk. Wydarzenie to zostało uwiecznione w inskrypcji na ścianie tej piramidy.

Czosnek to niezawodny i bezpieczny antybiotyk. Nierzadko ratował ludziom życie i leczył wiele pokoleń na całym świecie. Do dziś jest przedmiotem badań klinicznych, których wyniki wciąż zachwycają medycynę. Znajduje się w nim ponad 100 substancji korzystnie oddziałujących na zdrowie człowieka

Testy kliniczne pokazały, że czosnek okazał się skuteczniejszy od zalecanych dziś antybiotyków z apteki. Świeży sok z czosnku niszczy bakterie w ciągu 3 minut. Te właściwości zawdzięcza allicynie. Mówiąc konkretnie, świetnie sobie radzi z unieszkodliwianiem groźnych bakterii Klebsiella pneumoniae – sprawcy trudnego zapalenia płuc, zatok, ucha środkowego, a nawet ropnia płuc.

Czosnek posadzony w ogrodzie odstrasza mszyce.

Największą przydatność posiada czosnek świeży, zjadany np. po posiekaniu z twarożkiem. Świeży czosnek warto dodawać do sałatek, surówek czy też sosów.

Aby ząbki czosnku były bardziej miękkie, namocz je w wodzie. Następnie weź dwa mniejsze lub średniej wielkości ząbki, rozgnieć je i włóż do filiżanki. Dodaj do tego gorącą ważne nie wrząca wodę, 1 łyżeczkę do herbaty miodu i 1 łyżeczkę do herbaty soku z cytryny. Pij na ciepło, w momencie kiedy poczujesz pierwsze objawy przeziębienia.

• Zielarnia – jak czerpać ze skarbów natury. Jan Andrzej Kozłowski, Teresa Wielgosz, Joanna Nawrot, Gerard Nowak, Renata Dawid – Pać, Sebastian Kuczyński.
• Domowe leki ziołowe. Anne Iburg.
• Domowa apteka Siostry Marii. Poradnik Zdrowia; Wydawnictwo Martel
• Zioła które podbiły medycynę. Zbigniew T. Nowak
• Zioła w medycynie naturalnej. Andrea – Anna Cavelius, Bright Frohn.
• Księga zdrowia – Ziołowa apteka domowa. Linda B. White, Steven Foster.
• Encyklopedia – Zioła. Łukasz Fiedoruk, Michał Mazik, Marcin Pastwa. Bielsko Biała 2015.
• Zioła w kuchni. Michał Mazik. Wydawnictwo Dragon, Bielsko Biała 2012.
• Zioła w medycynie naturalnej. Andrea – Anna Cavelius, Bright Frohn.
• Księga zdrowia – Ziołowa apteka domowa. Linda B. White, Steven Foster.
• Ziołowa apteczka dla przeziębionych z recepturami o. Grzegorza Sroki; Zbigniew T. Nowak
• Przewodnik do oznaczania krajowych roślin zielarskich; J. Mowszowicz; Warszawa 1985
• Ziołowe królestwo. Jan Andrzej Kozłowski, Teresa Wielgosz, Joanna Cis, Gerard Nowak, Ewa Aszkiewicz,
• Romana Chojnacka, Jolanta Przytuła, Renata Dawid – Pać, Sebastian Kuczyński, Ludmiła Woźniak.
• Naturalne antybiotyki z Bożej apteki z recepturami o. Grzegorza Sroki; Zbigniew T. Nowak
• Rośliny lecznicze – Kolekcje Muzeum Rolnictwa im. Ks. Krzysztofa Kluka w Ciechanowcu, Ciechanowiec 2016.