Dziewanna wielokwiatowa – ziółko o wyjątkowej sile leczniczej

Dziewanna piękna panna. Botanika wyróżnia około 260 gatunków dziewanny, z czego niestety tylko 8 w Polsce. Z tych 8 szczególne znaczenie ma dziewanna wielokwiatowa. Dziewanna przez pewien okres była zapomnianą rośliną leczniczą, do momentu, gdy jej skuteczne działanie w niszczeniu groźnych wirusów grypy potwierdziła nauka. Dziewanna niszczy wirusy wywołujące grypę typu A i B.

Dziewanna, a u boku uboga panna

„Gdzie rośnie dziewanna, tam bez posagu panna” – mówi ludowe przysłowie, a to dlatego, że roślina ta występuje na najsłabszych, piaszczystych glebach.

Ważne: Dziewanna Chaixa austriacka podlega ochronie gatunkowej.

Dziewanna być może na wzór swej mitycznej opiekunki jest ziołem troskliwym.

Dziewanna posiada właściwości hipoalergiczne

Dobrą wiadomością dla alergików i osób o wrażliwej skórze jest to, że dziewanna wykazuje właściwości hipoalergiczne. Osoby cierpiące na alergie, objawiające się wysypką, mogą je złagodzić, robiąc okłady lub kąpiele z kojącym wyciągiem z kwiatów dziewanny.

Dziewanna stosowana była już przed tysiącami lat. W Polsce wierzono, że dziewanna jest rośliną magiczną, chroniącą przed czarownicami. Przy bólu zęba miało pomagać trzymanie korzenia dziewanny w ustach, na brodawki sok z rośliny, a na stany zapalne oczu wywar. Najczęściej stosowano jako lek napary (herbatki) z kwiatów dziewanny oraz odwary i maści z nasion rośliny.

Medycyna ludowa do dnia dzisiejszego leczy naparami choroby płucne. Roślina wydziela przyjemny miodowy zapach, który przyciąga niesamowicie pszczoły.

Lekarstwa przygotowane z kwiatów dziewanny należą do bezpiecznych i raczej nie wchodzą w reakcję z lekami syntetycznymi – dlatego też warto posiadać je w domowej apteczce. Może z nich korzystać cała rodzina, bez względu na wiek.

RODZAJOWA NAZWA DZIEWANNY

(VERBASCUM THAPISFORME)

Inne nazwy: dziewanna lekarska, dziewina, szabla, gorzygrot, knotnica polna lub leśna, kędzierzawica, królewska świeca, szabla.

Kwitnie od czerwca do września!

KWIATY DZIEWANNY ZAWIERAJĄ:

• saponiny
• związki flawonoidowe
• związki śluzowe
• żółte barwniki
• olejek lotny
• węglowodany
• związki tłuszczowe
• kwas jabłkowy

Z ZIELNIKA BABUNI:

• herbatę z kwiecia dziewanny (bez kielichów) i liści pije się w nieżytach przewodów oddechowych i trawienia, na dychawicę, przy bólu wątroby i śledziony, przy braku miesiączkowania, w gorączkowych chorobach zapalnych
• zewnętrznie używa się odwaru do płukanek gardła
• w niektórych okolicach świeżymi liśćmi opatruje się rany
• wzmacnia porost włosów i nadaje im lśniący połysk

CIEKAWOSTKA

Z kwiatów dziewanny przepowiadano niegdyś przebieg nadchodzącej zimy. Jeżeli kwiatów było dużo i pokrywały całą łodygę, zima miała być mroźna z dużymi opadami śniegu.

OPIS:

• roślina dwuletnia o włochatej łodydze
• łodyga prosta sięgająca nawet 200 cm, pokryta żółtawym kutnerem
• karbowane lub wrębne liście odziomkowe z ogonkami, prawie dwukrotnie dłuższymi od blaszki, pokryte gęstym kutnerem
• kwiaty żółte, zebrane w długie grono przypominające kłos
• owocem jest torebka

SUROWIEC LECZNICZY:

• zbiera się tylko żółtą koronę kwiatu, która łatwo wydostaje się z kielicha kwiatowego

UWAGA:

W suszonych nasionach dziewanny znajdują się środki odurzające. Dawniej wsypywano suszone nasiona do silnie zarybionych zbiorników wodnych po to, by potem z łatwością wyciągać odurzone ryby. W medycynie ludowej stosuje się tylko suszone kwiaty.

WYSTĘPOWANIE:

• w Polsce występuje powszechnie na stanowiskach nasłonecznionych, wzgórzach i zboczach
• suchych pastwiskach
• przy drogach
• preferuje gleby piaszczyste lub kamieniste
• spotykana prawie w całej Europie, północnej Afryce i Ameryce
• z powodzeniem można uprawiać ją w przydomowych wyjałowionych ogródkach

WSKAZANIA:

• przy schorzeniach górnych dróg oddechowych (przy kaszlu, chrypce, czy astmie oskrzelowej)
• przy przeziębieniu z zalegająca w gardle paskudną wydzieliną (dziewanna przyspiesza pęcznienie wydzieliny i dzięki temu szybciej można ją wykrztusić)
• przy zaburzeniach przewodu pokarmowego
• przy stanach zapalnych żołądka, kolce żołądkowej i jelitowej (dziewanna działa powlekająco)
• przy oparzeniach i stłuczeniach – jako okład
• w stanach ropnych skóry (pryszcze, krosty)
• w nerwobólach
• przy anginie i silnej chrypce – stosuje się napary z suszonych kwiatów (w formie płukanek)

DZIAŁANIE:

• wykrztuśne
• przeciwkaszlowe
• przeciwzapalne
• powlekające
• przyśpiesza odkrztuszanie
• łagodzi chrypkę
• silnie odkażające
• żółciopędne
• moczopędne
• regulujące wypróżnienia
• łagodzi bolesne dolegliwości skórne
• chroni błony śluzowe żołądka i jelit
• bóle uszu

ZBIÓR:

• zbioru kwiatu należy dokonywać bardzo ostrożnie, gdyż pogniecione płatki korony czernieją
• przy zbieraniu i suszeniu, gdy kwiaty stracą żółtą barwę, nie mają już wartości leczniczych
• surowiec zbiera się w dni suche, najlepiej o poranku
• zrywać je należy w pełni kwitnienia, zawsze w dzień słoneczny, po obeschnięciu porannej rosy i tylko mniej więcej do godziny 9:00
• zrywamy płatki z całkowicie rozwiniętych kwiatów – płatki kwiatów kwitną tylko przez parę godzin dziennie i rozwijają się stopniowo, dlatego zbieramy je codziennie

SUSZENIE:

• suszy się je w cieniu lub w ogrzewanym pomieszczeniu, w którym temperatura nie powinna przekraczać 40 stopni C

PRZECHOWYWANIE:

• dziewannę trzeba przechowywać w szczelnie zamykanych pojemnikach (wysuszony surowiec łatwo chłonie wilgoć, traci kolor i ciemnieje, gubiąc przy tym właściwości lecznicze)

PRZEPISY Z ZASTOSOWANIEM DZIEWANNY

W bólu ucha

Zwitek waty skropić olejem z dziewanny i włożyć do kanału słuchowego. Zabieg powtarzać 2-3 razy dziennie.

Przepis na olej:

• garść kwiatów dziewanny zalać 1/2 filiżanki oliwy z oliwek
• przelać do słoika typu twist i zostawić w słonecznym miejscu na 3-4 tygodnie,
• zawartość słoika codziennie wstrząsnąć
• odcedzić oliwę i wycisnąć jej resztki z kwiatów
• przelać do ciemnej butelki i używać w miarę potrzeby

Syrop z dziewanny o wyjątkowej sile leczniczej dla najmłodszych – według receptury Z. T. Nowak

Składniki:

• świeżo zerwane kwiaty (korony kwiatowe) dziewanny
• cukier – najlepiej trzcinowy

Przygotowanie:

• kwiaty zbieramy w dzień słoneczny w godzinach rannych (najlepiej 7:30 – 9:00), kiedy są jeszcze otwarte i kumulują w sobie najwięcej właściwości leczniczych
• kwiaty po zerwaniu układamy warstwami w dobrze wyparzonym słoju
• każdą z warstw przesypujemy cukrem i mocno ubijamy drewnianą łyżką
• słój zakręcamy, owijamy szarym papierem i wystawiamy na kilka godzin na słońce
• na dnie słoja będzie zbierał się syrop – początkowo będzie przezroczysty, potem przybierze kolor brązowy aż do ciemnobrązowego (prawie czarnego)
• słój ten należy wystawiać na działanie słońca jeszcze prze 5 kolejnych dni (za każdym razem owijamy szarym papierem)
• koniecznie ubijamy ubywającą warstwę kwiatów i dosypujemy na wierzch nieco cukru
• po tym czasie ustawiamy słój jeszcze na 2-3 tygodnie w ciepłym miejscu
• co jakiś czas ubijamy kwiaty i w razie potrzeby dosypujemy trochę cukru (powinna je pokrywać zawsze jego warstwa, ponieważ zabezpiecza w ten sposób kwiaty przed pleśnieniem)
• kiedy na dnie syrop będzie już bardzo ciemny, należy odcedzić go przez gęste sito i wyciskać prze wyjałowioną gazę resztki kwiatów i pyłku
• syrop podawany dzieciom nie może zawierać nawet najmniejszej ilości pyłku, który może drażnić przełyk – dlatego starannie przecedzamy go kilka razy
• jeżeli nie będzie na tyle gęsty, dodajemy do niego trochę miodu – najlepiej lipowego lub spadziowego z drzew iglastych – i dobrze mieszamy
• uzyskany syrop zlewamy do starannie wyparzonych, szczelnych butelek lub niewielkich słoików i przechowujemy zawsze w lodówce
• lek ten, jeśli dobrze jest przygotowany i przechowywany w odpowiednich warunkach, może służyć nawet 3 lata

Stosowanie:

• dzieciom od 2-5 lat podaje się po 1 łyżeczce zwykle 3-4 razy dziennie
• starszym po 1 łyżce (też 3-4 razy dziennie)
• zapobiegawczo zaleca się zażywać go po 1 łyżeczce 1 raz dziennie przed snem

Działanie:

• najskuteczniejszy naturalny lek nawet na ciężkie infekcje dróg oddechowych, oskrzeli i płuc
• pomaga sprawnie zwalczyć chorobotwórcze wirusy wywołujące grypę oraz bakterie
• nieoceniony w leczeniu zapalenia zatok, oskrzeli i kataru
• wpływa napotnie, łagodzi bóle głowy, mięśni kręgosłupa, wywołane przeziębieniem czy grypą
• upłynnia szkodliwą wydzielinę zalegającą w gardle i oskrzelach
• ułatwia oddychanie zainfekowanym dzieciom (i dorosłym)
• łagodzi napady suchego kaszlu
• przyśpiesza powrót do zdrowia podczas zimowo wiosennych infekcji

Przy chorobach gardła, katarze, braku oddechu – skuteczny środek do płukania gardła:

• 2 szczypty kwiatów dziewanny zaparzyć szklanką wrzątku
• parzyć pod przykryciem 10 minut
• pić pół szklanki ciepłego naparu kilka razy dziennie

Przy kaszlu:

• 20g dziewanny, 20g tymianku, 20g podbiału – dobrze razem wymieszać
• łyżkę stołową mieszanki zaparzyć szklanką wrzątku
• parzyć pod przykryciem 10 minut
• przecedzić przez sitko
• pić po ćwierć szklanki naparu co dwie godziny

Przy przeziębieniu, gorączce, grypie, anginie, ospie, odrze, kaszlu, zapaleniu oskrzeli lub krtani, zapaleniu gardła:

Składniki:

• 2 części kwiatu lub ziela dziewanny
• 1 część ziela majeranku
• 1 część ziela lub kwiatu wiązówki
• 1 część kory wierzby
• 1 część liści lub korzenia babki
• 1 część korzenia arcydzięgla (lub dzięgla lub kwiatu wrotycza lub owocu anyżu)
• 1 część kwiatu lub liść podbiału

Wykonanie:

• wszystkie zioła razem wymieszać
• łyżkę mieszanki zalać szklanką wody i zagotować
• odstawić na 20 minut pod przykryciem
• przecedzić
• osłodzić miodem

Dawkowanie:

• Pić po 3/4 szklanki pięć razy dziennie.

Do dzieła!

Jeśli spodobał Ci się ten post i chcesz być na bieżąco informowany o tym co u nas ciekawego – kliknij tutaj i polub nasz profil. Widzisz ten uśmiech :), już się cieszymy że dołączyłeś do naszej wesołej społeczności.

Literatura:

• Ziołowe królestwo. Jan Andrzej Kozłowski, Teresa Wielgosz, Joanna Cis, Gerard Nowak, Ewa Aszkiewicz, Romana Chojnacka, Jolanta Przytuła, Renata Dawid – Pać, Sebastian Kuczyński, Ludmiła Woźniak.
• Zielnik dla każdego. Jan Rogala, Robert Maciej
• Zioła w medycynie naturalnej. Andrea – Anna Cavelius, Bright Frohn.
• Księga zdrowia – Ziołowa apteka domowa. Linda B. White, Steven Foster.
• Encyklopedia – Zioła. Łukasz Fiedoruk, Michał Mazik, Marcin Pastwa. Bielsko Biała 2015.
• Natura i zdrowie – zioła. Dawid Hofman.
• Magia Polskich Ziół – Patrycja Machałek.
• Infekcje u dzieci lecz ziołami. Zbigniew T. Nowak.
• Domowe leki ziołowe. Anne Iburg.