Dziewanna wielokwiatowa

W Polsce występuje powszechnie na stanowiskach nasłonecznionych, wzgórzach i zboczach, suchych pastwiskach, przy drogach. Preferuje gleby piaszczyste lub kamieniste. Spotykana prawie w całej Europie, północnej Afryce i Ameryce.

Z powodzeniem można uprawiać ją w przydomowych wyjałowionych ogródkach.

Kwitnie od czerwca do września! Roślina dwuletnia o włochatej łodydze. Łodyga prosta sięgająca nawet 200 cm, pokryta żółtawym kutnerem. Karbowane lub wrębne liście odziomkowe z ogonkami, prawie dwukrotnie dłuższymi od blaszki, pokryte gęstym kutnerem. Kwiaty żółte, zebrane w długie grono przypominające kłos, owocem jest torebka.

• zbiera się tylko żółtą koronę kwiatu, która łatwo wydostaje się z kielicha kwiatowego
• zbioru kwiatu należy dokonywać bardzo ostrożnie, gdyż pogniecione płatki korony czernieją
• przy zbieraniu i suszeniu, gdy kwiaty stracą żółtą barwę, nie mają już wartości leczniczych
• surowiec zbiera się w dni suche, najlepiej o poranku
• zrywa się je w pełni kwitnienia, zawsze w dzień słoneczny, po obeschnięciu porannej rosy i tylko mniej więcej do godziny 9:00
• zrywamy płatki z całkowicie rozwiniętych kwiatów – płatki kwiatów kwitną tylko przez parę godzin dziennie i rozwijają się stopniowo, dlatego zbieramy je codziennie.

Suszy się je w cieniu lub w ogrzewanym pomieszczeniu, w którym temperatura nie powinna przekraczać 40 stopni C.

Dziewannę trzeba przechowywać w szczelnie zamykanych pojemnikach (wysuszony surowiec łatwo chłonie wilgoć, traci kolor i ciemnieje, gubiąc przy tym właściwości lecznicze).

• saponiny
• związki flawonoidowe
• związki śluzowe
• żółte barwniki
• olejek lotny
• węglowodany
• związki tłuszczowe
• kwas jabłkowy

Dobrą wiadomością dla alergików i osób o wrażliwej skórze jest to, że dziewanna wykazuje właściwości hipoalergiczne. Osoby cierpiące na alergie, objawiające się wysypką, mogą je złagodzić, robiąc okłady lub kąpiele z kojącym wyciągiem z kwiatów dziewanny.

Z ZIELNIKA BABUNI:

• herbatę z kwiecia dziewanny (bez kielichów) i liści pije się w nieżytach przewodów oddechowych i trawienia, na dychawicę, przy bólu wątroby i śledziony, przy braku miesiączkowania, w gorączkowych chorobach zapalnych
• zewnętrznie używa się odwaru do płukanek gardła
• w niektórych okolicach świeżymi liśćmi opatruje się rany
• wzmacnia porost włosów i nadaje im lśniący połysk

Dziewanna posiada działanie:

• wykrztuśne
• przeciwkaszlowe
• przeciwzapalne
• powlekające
• przyśpiesza odkrztuszanie
• łagodzi chrypkę
• silnie odkażające
• żółciopędne
• moczopędne
• regulujące wypróżnienia
• łagodzi bolesne dolegliwości skórne
• chroni błony śluzowe żołądka i jelit
• bóle uszu

Dziewanna stosowana była już przed tysiącami lat. W Polsce wierzono, że dziewanna jest rośliną magiczną, chroniącą przed czarownicami. Przy bólu zęba miało pomagać trzymanie korzenia dziewanny w ustach, na brodawki sok z rośliny, a na stany zapalne oczu wywar. Najczęściej stosowano jako lek napary (herbatki) z kwiatów dziewanny oraz odwary i maści z nasion rośliny.

Medycyna ludowa do dnia dzisiejszego leczy naparami choroby płucne. Roślina wydziela przyjemny miodowy zapach, który przyciąga niesamowicie pszczoły.

Z kwiatów dziewanny przepowiadano niegdyś przebieg nadchodzącej zimy. Jeżeli kwiatów było dużo i pokrywały całą łodygę, zima miała być mroźna z dużymi opadami śniegu.

W suszonych nasionach dziewanny znajdują się środki odurzające. Dawniej wsypywano suszone nasiona do silnie zarybionych zbiorników wodnych po to, by potem z łatwością wyciągać odurzone ryby. W medycynie ludowej stosuje się tylko suszone kwiaty.

• Ziołowe królestwo. Jan Andrzej Kozłowski, Teresa Wielgosz, Joanna Cis, Gerard Nowak, Ewa Aszkiewicz, Romana Chojnacka, Jolanta Przytuła, Renata Dawid – Pać, Sebastian Kuczyński, Ludmiła Woźniak.
• Zielnik dla każdego. Jan Rogala, Robert Maciej
• Zioła w medycynie naturalnej. Andrea – Anna Cavelius, Bright Frohn.
• Księga zdrowia – Ziołowa apteka domowa. Linda B. White, Steven Foster.
• Encyklopedia – Zioła. Łukasz Fiedoruk, Michał Mazik, Marcin Pastwa. Bielsko Biała 2015.
• Natura i zdrowie – zioła. Dawid Hofman.
• Magia Polskich Ziół – Patrycja Machałek.
• Infekcje u dzieci lecz ziołami. Zbigniew T. Nowak.
• Domowe leki ziołowe. Anne Iburg.