Jak suszyć zioła i je przechowywać – pomysł na suszarkę do ziół

Zioła i przyprawy na wyciągnięcie ręki przez okrągły rok, czyż to nie brzmi wspaniale. Ilu z was zadaje sobie pytanie jak suszyć zioła. To marzenie wielu miłośników ziół posiadać własne zapasy. W czasie wiosny i lata nie ma z tym problemu, zima to okres kiedy korzystamy z dobrodziejstw sklepów zielarskich.

Warto więc nauczyć się pozyskiwać zioła i robić z nich zimowe zapasy. Naucz się jak suszyć zioła i ciesz się zdrową, domową apteczką.

Prawidłowe suszenie roślin zielarskich, które posłużą do sporządzenia leków lub przypraw, jest niezwykle istotne – wpływa to na zawartość substancji aktywnie czynnych w surowcu. Odpowiednie suszenie decyduje o wartości leczniczej rośliny.

Celem suszenia jest pozbycie się z rośliny wody z tkanek roślinnych – hamuje to aktywność enzymów zawartych w surowcu. W dobrze wysuszonej roślinie aktywność enzymów ustaje.

Dlaczego warto wiedzieć jak suszyć zioła?

Prawidłowo wysuszony surowiec zielarski powinien mieć zbliżoną zawartość substancji aktywnie czynnych jak w żywej roślinie. Stąd tak ważny jest odpowiedni proces suszenia. Nieprawidłowy może sprawić, że wartość surowca zostanie znacznie obniżona, albo stanie się on całkowicie bezużyteczny.

W procesie suszenia, zioła tracą od 80 do 90% swojej masy.

• 

• 

Dobry surowiec to podstawa dobrego leczenia i uzyskania dobrych efektów stosowania ziół. Warto więc zgłębić wiedzę o tym jak suszyć zioła, aby wydobyć z nich jak największą skrytą moc.

Podstawowe informacje – o tym jak suszyć zioła

• zioła suszymy w przewiewnych i suchych miejscach np. na strychu
• podstawowa zasada aby suszyć rośliny w jak najkrótszym czasie, w optymalnej temperaturze dla danego gatunku
• wysuszony surowiec zawiera około 11-12% wody
• temperatura suszenia to bardzo ważny element suszenia, zbyt wysoka powoduje obniżenie cennych wartości w surowcu, zbyt niska przedłuża proces suszenia
• całe rośliny należy wiązać w luźne pęczki i wieszać na sznurkach,
• kwiaty i liście najlepiej jest suszyć na rozłożonym płótnie lub papierze w sporej odległości od siebie – wymaga to dużo miejsca

Przy dobrej pogodzie na słońcu suszymy: korzenie, kłącza, korę i owoce

Przy dobrej pogodzie w cieniu suszymy: kwiaty, liście, ziele

Na naturalne suszarnie nadają się pomieszczenia gospodarcze i mieszkalne takie jak: strychy, komórki, stodoły, pomieszczenia mieszkalne. Ważną kwestia jest to, aby były one wolne od wszelkich zapachów. Surowiec musi znajdować się w miejscu przewiewnym, zacienionym a także należy zabezpieczyć go przed kurzem i zwierzętami domowymi.

Do pomieszczenia w którym będziemy suszyć nasz surowiec zielarski nie powinno bezpośrednio docierać światło słoneczne – odbarwia ono surowiec i niszczy w nim związki czynne.

Jak suszyć zioła?

• suszenie ziela następuje bezpośrednio po zbiorze
• optymalna temperatura suszenia ziół zwykle wynosi 35 stopni C
• w warunkach domowych można suszyć w kuchenkach i piecach, ale metoda ta doprowadza do dużych strat
• najlepsze rozwiązanie to suszenie surowca w miejscach przewiewnych i zacienionych
• zioła rozkładamy cienkimi warstwami na deskach, sitach, matach, podestach, papierach – zapewniając przy ty dobry przepływ powietrza
• nie dodajemy nowych partii do surowca częściowo już przesuszonego
• w trakcie suszenia ziół staramy się robić tak, aby surowiec był jak najmniej przekładany – zapobiegnie to kruszeniu ziela i opadaniu liści
• wysuszone łodygi powinny się bez trudu łamać, a liście łatwo kruszyć

Jak suszyć liście?

• przed suszeniem liście oczyszczamy z wszelkich zanieczyszczeń
• usuwamy długie ogonki i uszkodzone fragmenty
• pozostawiamy liście jednolite, zdrowe i bez plam oraz przebarwień
• surowiec suszymy w warunkach naturalnych – w miejscu ciepłym, suchym i zacienionym
• używając suszarni ogrzewanych pilnujemy aby temperatura nie przekroczyła 35 stopni C
• surowiec rozkładamy na cienkie warstwy na papierze, deskach sitach czy też matach
• wysuszone liście są kruche dlatego unikamy ruszania nimi, kruszenia
• dobrze wysuszone liście powinny łatwo się łamać ale nie kruszyć w pył po dotknięciu

Jak suszyć kwiaty?

• kwiaty to najdelikatniejsze organy roślinne – wymagają szczególnej uwagi i staranności w trakcie suszenia
• pilnujemy aby kwiaty nie uległy zgnieceniu
• w zależności od gatunku suszonych kwiatów – można suszyć całe kwiatostany, pojedyncze kwiaty czy też same płatki
• cienką warstwę surowca suszymy w cieniu w warunkach naturalnych – lub suszarni w temperaturze do 30 stopni C
• wysuszone kwiatostany ociera się na sitach, po zabiegu odrzuca się łodyżki kwiatostanowe i inne zanieczyszczenia organiczne
• dobrze wysuszony surowiec powinien zachować naturalną barwę, po zgnieceniu w palcach musi się rozsypywać

Jak suszyć owoce?

• przed suszeniem sortujemy odrzucając psujące się owoce, zanieczyszczenia mineralne, fragmenty rośliny takie jak liście czy szypułki
• owoce zazwyczaj suszy się w suszarniach ogrzewanych w temperaturze od 30 – 60 stopni C.
• w warunkach domowych można wykonać suszenie w piekarniku
• dość trudne w suszeniu są owoce mięsiste – wybiera się tylko te świeże, jędrne i dojrzałe
• owoce układamy cienką warstwą na blachach pokrytych papierem
• podczas suszenia pilnujemy, aby owoce się nie zlepiały
• większość owoców suchych np. koper ogrodowy, kolendra suszy się w warunkach naturalnych

Jak suszyć korzenie i kłącza?

• przed procesem suszenia dokładnie myjemy pod bieżącą wodą
• odrzucamy zanieczyszczenia, zgrubiałe części, nadgniłe i zbutwiałe
• korzenie drobne suszy się w całości, korzenie grube suszy się w kawałkach
• temperatura suszenia korzeni i kłączy jest wyższa niż u pozostałych surowców na początku 30 stopni C, potem 40 stopni C i więcej
• prawidłowo wysuszony surowiec jest twardy, ale łamliwy – zachowuje naturalny kolor
• po wysuszeniu pakujemy do papierowych toreb lub skrzyń drewnianych wyłożonych papierem

Jak suszyć korę

• przesortowaną korę bez gałązek i zbyt twardych części surowca należy suszyć na słońcu lub w piekarniku, albo płytach kuchennych
• w suszarni ogrzewanej temperatura w końcowym okresie wynosi 50 – 70 stopni C
• kora po wysuszeniu powinna się łamać z charakterystycznym trzaskiem przy zginaniu
• kora jest bardzo trwałym surowcem, zachowuje wartość nawet kilka lat

Błędy popełniane w trakcie suszenia ziół – jak suszyć zioła poprawnie

• suszenie ziół na kolorowych gazetach – farba drukarska to nie jest składnik, który chcemy, aby był dodatkiem do naszego surowca zielarskiego
• suszenie na pełnym słońcu, lub z dostępem do słońca – zioła tracą swoją wartość (są pewne gatunki roślin które suszy się na słońcu, ale należą do rzadkości)
• zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura suszenia
• suszenie grubych pęczków ziół – dochodzi do pleśni surowca, w wyniku czego pozyskany surowiec ląduje w koszu
• układanie zbyt grubych warstw surowca na siatkach czy też innych miejscach do suszenia – surowiec nie ma odpowiedniej wentylacji i często dochodzi do zaparzenia materiału zielarskiego
• suszenie kilku gatunków ziół razem
• dokładanie nowych partii do surowca już przesuszonego

Przechowywanie suszu w plastikowych torbach to jeden z największych grzechów. Pamiętaj – nie traktuj tak swoich ziół, które tak pieczołowicie zbierasz i suszysz.

Zioła często suszy się na płytach kuchennych, czystych blachach oraz sitach. Dzisiaj przedstawię wam szybki, prosty i tani sposób na wykonanie sita do ziół. Projekt bardzo prowizoryczny i tani, sprawdza się jednak znakomicie.

Potrzebne elementy do wykonania siatki, na której będzie można suszyć zioła

• 4 cienkie płaskie listewki naturalne (nie malujemy ze względu na kontakt że środkiem spożywczym) : dwie o długości 1m, dwie o długości 0,5m
• 2 grubsze listewki o długości 1 m
• 2 grubsze listewki o długości 0,5 m
• 4 klocki drewniane, czy też kawałki grubszej listwy o długości 25 cm
• siatka metalowa (koszt 1mb – 14 zł) – do kupienia w sklepie żelaznym
• zszywacz i zszywki
• kilka małych gwoździ
• kilka wkrętów

Wykonanie

• listewki grube 2 szt o długości 1m i 2 szt. o długości 0,5m zacinamy pod kątem 45 stopni
• następnie zbijamy w prostokąt (można od spodu przykręcić kątowniki tak, żeby konstrukcja była stabilniejsza)
• kiedy mamy już skręcony prostokąt od góry zszywaczem przyczepiamy siatkę
• następnie bierzemy 4 płaskie listewki i zacinamy je podobnie jak te pierwsze – pod kątem 45 stopni (maja one za zadanie osłonić ostre krawędzie siatki)
• przybijamy płaskie listewki od góry
• odwracamy siatkę i przykręcamy nóżki
• GOTOWE
• można wykonać poprzeczki i doczepić do boków siatki, albo wykonać je na około i wieszać na nich zioła do suszenia zawiązane w luźne pęczki, tak aby proces schnięcia przebiegał prawidłowo, a zioła nie pleśniały
• aby suszyć zioła ustawiamy suszarkę w odpowiednim miejscu z zachowaniem zasad podanych powyżej

Przechowywanie suszonych ziół

Zioła przechowujemy w ciemnych miejscach. Z zasady przechowuje się je nie dłużej niż rok, lub dwa lata. Gdy tracą zapach i barwę, łatwo się kruszą – oznacza to, że minął ich termin trwałości i nie zawierają już substancji czynnych.

Przechowywanie ziół powinno odbywać się w naczyniach, które zabezpieczają surowiec przed dopływem światła:

• papierowe torby
• płócienne woreczki
• puszki
• drewniane pudełka
• szklane pojemniki

Warto nauczyć się suszyć zioła i w okresie kiedy istnieje możliwość pozyskania surowca, gromadzić zapasy, a także cieszyć się swoimi zbiorami naturalnie budując swoje zdrowie.

Jeśli spodobał Ci się ten post i chcesz być na bieżąco informowany o tym co u nas ciekawego – kliknij tutaj i polub nasz profil. Widzisz ten uśmiech :), już się cieszymy że dołączyłeś do naszej wesołej społeczności.

Literatura:

• Encyklopedia – Zioła. Łukasz Fiedoruk, Michał Mazik, Marcin Pastwa. Bielsko Biała 2015.
• Natura i zdrowie – zioła. Dawid Hofman.
• Domowe leki ziołowe. Anne Iburg.
• Zielarnia – jak czerpać ze skarbów natury. Jan Andrzej Kozłowski, Teresa Wielgosz, Joanna Nawrot, Gerard Nowak, Renata Dawid – Pać, Sebastian Kuczyński.
• Zioła w kuchni. Michał Mazik. Wydawnictwo Dragon, Bielsko Biała 2012.