O właściwym zbieraniu, suszeniu i przechowywaniu ziół leczniczych

W Polsce każdego roku zbiera się ok. 5000 ton suchych surowców zielarskich, z około 80 gatunków roślin występujących na stanowiskach naturalnych. Zbiór ziół na łąkach, w lesie pozwala przekonać się o bogactwie i doskonałości przyrody.

Każdy gatunek powiązany jest z konkretnym siedliskiem w którym się rozwija, rośnie, rozmnaża.

Pozyskując zioła należy pamiętać, aby nie dochodziło do ryzyka zniszczenia zbiorowiska.

Procent aktywnych związków chemicznych zawartych w ziołach zmienia się w zależności od pory dnia, miesiąca i stadium rośliny.

Na łące czy w lesie jesteśmy gośćmi, szanujmy potrzeby ich mieszkańców

Bardzo ważną rolę przy pozyskiwaniu ziół odgrywa technika zbioru, wiedza na temat gatunków roślin oraz ich części stanowiące surowiec zielarski. Zbierając trzeba uważać, aby nie uszkodzić macierzystej rośliny bardziej niż to konieczne.

Zasady zbioru

• zbierając zioła pozyskuj taką ilość surowca, aby pozostawione rośliny mogły się odrodzić i powrócić do stanu przed zbiorem;
• przy pozyskiwaniu surowca bierz pod uwagę, czy roślina macierzysta to: roślina roczna, dwuletnia, bylina krzew itp.;
• zapoznaj się z przepisami dotyczącymi gatunków objętych całkowitą czy częściową ochroną (rośliny objęte ścisłą ochroną nie mogą być zbierane, objęte ochroną częściową tylko z określonego terenu w określonych ilościach – pozwolenie wydaje konserwator przyrody);
• pamiętaj o pozyskaniu zgody właściciela terenu, na którym chcesz dokonać zbioru;
• sprawdzaj teren czy aby nie jest skażony – jest to obecnie problem powszechny, dlatego należy zachowywać dużą ostrożność;
• pozyskany surowiec może zostać skażony wtórnie przez pleśnie, wskutek niewłaściwego suszenia czy też przechowywania;
• surowce skażone w jakikolwiek sposób, powinny być wyłączone ze stosowania w trybie natychmiastowym;
• jeżeli masz wątpliwości co do gatunku rośliny – nie jedz jej (zasada jak przy zbieraniu grzybów);
• wiosną pozyskiwane „chwasty” są najsmaczniejsze, ponieważ młode siewki nie zawierają tyle goryczy co dojrzałe egzemplarze;
• ścinaj zioła ostrym nożem lub sekatorem – zrywanie rękami może uszkodzić delikatne łodyżki;
• nie zbieraj roślin w pobliżu ruchliwych szos i zakładów przemysłowych, gdyż jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że uległy skażeniu.

Rośliny, które zechcesz pozyskać do konsumpcji należy zbierać w miejscach oddalonych od dróg i rejonów zanieczyszczonych.

Do spożycia przeznacz wyłącznie okazy zdrowe, bez przebarwień, bez pasożytów i pamiętaj że muszą być nieuszkodzone.

WAŻNE!!!

Nigdy nie zbieraj ziół do foliowych opakowań!!!

Najlepiej zbierać je do przewiewnego kosza lub skrzyni, pojemnika i nie zapomnij – wykorzystaj je tego samego dnia.

Jeżeli jednak nie uda Ci się wykorzystać ziół w dniu ich zbioru – owiń je w czystą wilgotną ściereczkę i włóż do lodówki. Możesz je również przetworzyć i korzystać z ich dobrodziejstwa, przez pozostałą część roku.

Pogoda w dniu zbioru

Zioła najlepiej pozyskuj w trakcie słonecznej pogody. Warunek – nie mogą być mokre od deszczu, czy też rosy. Liście większości ziół szybko obsychają, ale są gatunki które wchłaniają dużo wilgoci i w trakcie suszenia mogą spleśnieć.

Zbyt duża temperatura wysusza zawarte w ziołach olejki.

Jeżeli planujesz suszenie lub przechowywanie do dnia następnego, dobrze jest zbierać zioła w suchy dzień – późnym rankiem.

Kwiaty zbieraj koniecznie w pogodny poranek lub przed południem – są wtedy w pełni rozkwitu i brak na nich ewentualnej porannej rosy.

WYJĄTEK:

Kwiaty przeznaczone na wino, zbieraj późnym popołudniem, kiedy są lekko zwiędłe po ciepłym dniu.

Suszenie

Przed suszeniem zioła rozłóż na cienką warstwę, lub zawieś je w postaci luźno powiązanych bukietów gdzieś wysoko pod sufitem. Staną się
ozdobą domu i szybko wyschną. Pamiętaj, aby bukiety nie były zbyt duże i ciasno związane – łatwo wtedy o pleśń.

Suszenie przeprowadź w przewiewnym i zacienionym miejscu.

NIE STOSUJ DO TEGO GAZET!!!. Druk malarski uważam za mało ekologiczny, a zależy Ci przecież na otrzymaniu produktu najwyższej jakości.

Czas suszenia zależy od gatunku zioła i warunków panujących w pomieszczeniu – ważne aby często kontrolować stopień wysuszenia i nie zapominaj o przewracaniu ziół, niezbędnym aby proces ten przebiegał równomiernie.

Korzenie przed procesem suszenia najlepiej pokroić na mniejsze elementy.

Zioła na okres zimy powinny być dobrze wysuszone, tak aby się kruszyły.

Zioła przechowuj w szklanych naczyniach lub zamkniętych, kartonowych pudełkach

WAŻNE: Unikaj plastikowych i metalowych pojemników, a tym bardziej niech Ci nie przyjdzie do głowy trzymanie ich w foliowych torebkach!!!

Zioła chroń przed światłem (stosuj pojemniki z barwnego szkła). Jeżeli nie masz szklanych ciemnych pojemników, postaw zioła w ciemnym miejscu. Pojemnik musi być szczelnie zamknięty, tak aby zioła nie chłonęły wilgoci i zapachów. Należy je pakować ostrożnie, by ich nadmiernie nie połamać.

Zapas ziół wykonuj wyłącznie na jedną zimę!

W miarę upływu czasu zioła tracą swoje lecznicze właściwości.

Udanych zbiorów. Powodzenia!

Więcej artykułów w zakładkach poniżej:

• Kolorowe kredki (8)
• Kraina wiedzy (6)
• Podróż sentymentalna (7)
• Polna apteka (4)
• Refleksje (4)

Literatura:

• Zielarnia – jak czerpać ze skarbów natury. Jan Andrzej Kozłowski, Teresa Wielgosz, Joanna Nawrot, Gerard Nowak, Renata Dawid – Pać, Sebastian Kuczyński.
• Zielnik dla każdego. Jan Rogala, Robert Maciej
• Pyszne chwasty. Małgorzata Kalemba – Drożdż
• Ziołowe królestwo. Jan Andrzej Kozłowski, Teresa Wielgosz, Joanna Cis, Gerard Nowak, Ewa Aszkiewicz, Romana Chojnacka, Jolanta Przytuła, Renata Dawid – Pać, Sebastian Kuczyński, Ludmiła Woźniak.
• Natura i zdrowie – zioła. Dawid Hofman.
• Apteka Pana Boga. Maria Treben

Fotografie

• www.pixabay.com